باسمه تعالی
واژه «عید فطر« از دو کلمه تشکیل شده است، کلمه «عید» به معنای روز گردهمآیی مردم و از این جهت میگویند که مردم به آن عادت کرده اند و از »عاد یعود» به معنای بازگشتن گرفته شد، که گویا مردم به ان باز میگردند (ازهری، تهذیب اللغه۲: ۸۴)، و در شریعت اسلام به روز عید فطر و روز عید قربان عید میگویند، از این جهت که خدا آن را برای شادی مردم قرار داده است. (راغب، مفردات الفاظ القرآن:۵۹۴).
کلمه «فَطر» به معنای آغاز کردن، (فَطَرَ الله الخلقَ) یعنی خدا مخلوقات را پدید آورد، و «فَطَرَ» به معنای شکافتن، آغاز کردن و اختراع است (جوهری، الصحاح۲: ۷۸۱). «فطرت» یعنی انسان با سرشت خود و طبیعتی آفریده شد که آماده پذیرش دین است (ابن اثیر، النهایه۳: ۴۵۷). این واژه در اصل به معنای شکافتن است، (لسان العرب۵: ۵۵)، و عید فطر را «عید روزه گشادن» خوانده اند (زمخشری، مقدمة الادب: ۵).
بنا براین «عید فطر» از نگاه اهل لغت به معنای روز گشو.دن روزه برای مسلمانان است، چنانکه در دعای قنوت نماز عید نیز میخوانیم: «الذی جعلته للمسلمین عیدا و لمحمد صلی الله علیه وآله زخرا و شرفا و کرامتا و مزیدا»، یعنی «این روز را برای مسلمانان روز عید و برای محمد صلی الله علیه وآله ذخیره، شرافت، بزرگواری و افزونی قرار دادی».
عید برای چه کسانی؟
ولی این پرسش پیش میاید که این روز برای کدام دسته از مسلمانان واقعا عید است و چه کسانی واقعا باید شادمان باشند؟ پاسخ روشن است، کسانی که در ماه با برکت رمضان از خان نعمت الهی بهره نبرده و با اینکه میتوانستند با روزه گرفت و دعا و نیایش به درگاه خدا خود را به پروردگار مهربان نزدیک کنند، با این حال به عصیان و گناه رو نهاده و بر آلودگیهای خود افزودند، اینان را بهره ای از روز عید نیست، در برابر کسانی که ماه رمضان را در پای سفره رحمت الهی نشسته و با تمام وجود روزه دار بودند، هم روزه شکم، هم روزه گوش، چشم، زبان و دل، اینان خود را به دوست نزدیک کرده و به مقام قرب الهی راه یافته و به بارگاه ملکوتیان و مقربان درگاه الهی داخل شده اند، کسانی که در کنار روزداری – با شرایط ظاهری و باطنیش – به میزان توان مالی و مادی خود به یاری مستمندان نیز شتافتند، و بر دردها و دشواریهای بی نوایان آنان مرحمی نهاده و رنجهای بی پایان انان را کاهش دادند، این افراد در روز عید فطر به درگاه خدای رحمان با روی گشاده و چهره سپید و نورانی راه یافته و این روز روز عید واقعی این دسته از مسلمانان راستین است.
روز جایزه ها
در مسابقاتی که از سوی بزرگان قوم و یا کارگزاران به مناسبتهایی در میان مردم گذاشته میشود در پایان به برندگان ان مسابقات جوایزی پرداخت میشود، از این رو خدای مهربان آمرزنده بی همتا برای شرکت کنندگان در مهمانی بزرگ ماه رمضان نیز جوایزی در نظر گرفته است که دئر روز عید فطر به آنان پرداخت میشود، این چیزی است که در اخبار از زبان معصومان علیهم السلام به روزداران وعده داده شده است:
از طریق جابر بن عبد الله انصاری، از امام باقر از پدرش [امام سجاد] علیهما السلام روایت شده است که فرمود: «إذا کان أول یوم من شوّال نادی مناد: أیها المؤمنون! أعدّوا إلی جوائزکم»، ثمَّ قال أبوجعفر: «جوائز الله عزوجل لیست کجوائز الملوک»، ثمَّ قال: «یومُ الجوائز» (من لایحضره الفقیه۲: ۱۷۵، حدیث ۲۰۶۰).
یعنی: «آنگاه که نخستین روز ماه شوال فرا میرسد منادی ندا میدهد: ای مؤمنان! آماده شوید برای گرفتن جایزه هایتان»، سپس امام باقر علیه السلام فرمود: «جایزه های خدا مانند جایزه های پادشاهان نیست»، سپس فرمود: «آن [روز اول ماه شوال] روز جایزه ها است».
در اینجا دعای یکی روزهای ماه مبارک رمضان را به یاد آوریم که به درگاه خدا به نیایش پرداخته و عرضه میداشتیم: «خدایا روزه ما را در این ماه روزه روزه داران و نماز ما را نماز نمازگزاران قرار بده!»
مقصود این است که جایزه خدا به مؤمنان در روز عید فطر ویژه روزه داران و نماز گزاران واقعی است، به امید اینکه ما ئیز از آنان باشیم در این صورت خود را برای گرفتن جایزه های خدا در روز عید فطر آماده کنیم.
