دعای روز شانزدهم
«اللَّهُمَّ وَفِّقْنِي فِيه لِمُوَافَقَةِ الأَبْرَارِ وجَنِّبْنِي فِيه مُرَافَقَةَ الأَشْرَارِ وآوِنِي فِيه بِرَحْمَتِكَ إِلَى [ فِي ] دَارِ الْقَرَارِ بِإِلَهِيَّتِكَ يَا إِلَه الْعَالَمِينَ».
ترجمه: «خدایا مرا در این ماه هماهنگی با نیکان را توفیق عطا فرما و از رفاقت با بدان دور گردان و به کمک رحمتت مرا در جایگاه استوار سرای دیگر قرار ده، سوگندت می‌دهم به خدائیت ای خدای جهانیان».
پیام اول: هماهنگی با نیکان
در دعای روز سیزدهم از ابرار [نیکان] سخن گفته شد و در آن دعا از خدا درخواست کردیم تا ما را همنشین ابرار قرار بدهد، این همنشینی در روز رستاخیز جلوه گر میشود؛ ولی در دعای امروز از خدا میخواهیم تا ما را هماهنگ با ابرار قرار بدهد، بدیهی است که این دعا مربوط به دنیا و مقدمه همنشینی در سرای آخرت است، بنا براین شایستگی برای همنشینی با ابرار با هماهنگ شدن با آنان در افکار، گفتار و رفتار فراهم می‌گردد و ما که این دعا را به درگاه خدا داریم باید خودمان نیز گامی در راستای این هدف برداریم تا خدا نیز ما را برای آن یاری برساند.
پیام دوم: دوری از رفاقت بدان
پیامبر صلی الله علیه وآله فرمود: «نخست رفیق، سپس پیمودن راه».(محمد تقی مجلسی، روضة المتقین، ج ۴، ص ۲۲۳).
مرحوم محمد تقی مجلسی واژه «رفیق» در این روایت را به موافق در توشه راه و مرکب سواری معنی کرد.
در هر صورت انتخاب رفیق به سفر رفتن اختصاص ندارد، بلکه انسان به سبب اجتماعی بودن در حالات دیگر نیز به رفیق نیاز دارد، تا با او نشسست و برخاست و روابط دوستانه داشته و احیانا در برخی از کارها با او مشورت و از او کمک بگیرد، ولی سخن در این است که انسان در هر حال باید برای خود رفیق خوب انتخاب کند و از رفیق بد دوری کند، خداوند در باره گروهی از دوزخیان که دو.ستان خود را عامل دوزخی شدنشان می‌دانند چنین فرمود: «وَ يَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلى يَدَيْهِ يَقُولُ يا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبيلاً * يا وَيْلَتى لَيْتَني لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَليلاً * لَقَدْ أَضَلَّني عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جاءَني». (سوره الفرقان،۲۷ – ۲۹)..
«روزى كه كافر دستان خود را به دندان گزد و گويد: اى كاش راهى را كه رسول در پيش گرفته بود، در پيش گرفته بودم* واى بر من، كاش فلانی را دوست نمىگرفتم * با آنكه قرآن براى من نازل شده بود، مرا از پيرويش بازمىداشت».
در این راه با دعا به درگاه خدا از او نیز یاری بخواهیم تا ما را از رفاقت با بدان دور گرداند.
اگر انسان به دنبال رفیق خوب باشد امید آن است که در روز رستاخیز نیز با رفیقان خوب محشور گردد، و آن نیز شرایطی دارد که خداوند در قرآن بیان کرده است: «وَ مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَأُولئِكَ مَعَ الَّذينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَ الصِّدِّيقينَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحينَ وَ حَسُنَ أُولئِكَ رَفيقا». (النساء، ۶۹).
«و هر كه از خدا و پيامبرش اطاعت كند، همراه با كسانى خواهد بود كه خدا نعمتشان داده است، چون انبياء، صديقان، شهيدان و صالحان. و اينان چه نيكو رفيقانند».
پیام سوم: آرامش با رحمت خدا
زندگی دنیا برای انسانها پر رنج و مشقت و با دشواریهای فراوان همراه است، هر کسی را که ببینی از ناملایمات دنیا گله دارد، جز آنکه در راه ایمان قرار گرفته و دل خود را با خدا پیوند زده و به رحمت او چشم بدوزد، در آن صورت است که آرامش و آسایش را در وجود خود احساس میکند، خداوند فرمود: « وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرينَ * الَّذينَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصيبَةٌ قالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُون * أُولئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَواتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ رَحْمَةٌ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُون». (سوره البقره، ۱۵۵ – ۱۵۷).
« البته شما را به اندكى ترس و گرسنگى و بي‌نوايى و بيمارى و کاهش در محصول مىآزماييم. و شكيبايان را بشارت ده * كسانى كه چون مصيبتى به آنان رسيد گفتند: ما از آن خدا هستيم و به او باز مىگرديم * صلوات و رحمت پروردگارشان بر آنان باد، كه هدايت يافتگانند».
و در پایان دعای امروز خدا را با وصف معبود جهانیان میستاییم.
دعای روز هفدهم
«اللَّهُمَّ اهْدِنِي فِيه لِصَالِحِ الأَعْمَالِ واقْضِ لِي فِيه الْحَوَائِجَ والآمَالَ يَا مَنْ لا يَحْتَاجُ إِلَى التَّفْسِيرِ والسُّؤَالِ يَا عَالِما بِمَا فِي صُدُورِ الْعَالَمِينَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وآلِه الطَّاهِرِينَ».
ترجمه: «خدایا مرا در این ماه به انجام دادن کارهای نیک راهنما باش و حاجتها و آروزوهایم را برآورده فرما، ای کسی که نیازمند تفسیر و پرسش نیست، ای دانای دلهای اهل جهان، بر محمد و آل پاک او درود بفرست».
پیام اول: هدایت به اعمال صالح
در قرآن کریم عمل صالح در کنار ایمان شرط مؤمن واقعی بودن و برخورداری از وعده های خوب خدا در دنیا و آخرت است، تا آنجا فرمود: « وَ الْعَصْر * إِنَّ الْإِنْسانَ لَفي خُسْر * إِلاَّ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ تَواصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ ». (سوره العصر، ۱ – ۳).
«سوگند به عصر، انسان در زیان به سر میبرد جز کسانی که ایمان آورند و کار شایسته انجام بدهند و به حق سفارش داشته باشند و به صبر سفارش کنند».
مرحوم شیخ طوسی در تفسیر واژه خسر نوشته است: به معنای از بین رفتن سرمایه إنسان است که با ارتكاب معاصی موجب هلاکت خود میشود، و این نوع خسران بزرگتر از از دست دادن سرمایه مالی دنیا است.(تفسیر التبیان، ج ۱۰، ص ۴۰۵).
یعنی انسان اگر ایمان داشته باشد، ولی اعمال خوب نداشته باشد در روز رستاخیز نه تنها زیان کار است، بلکه برای رهایی از دوزخ هیچ سرمایه ای ندارد، چنانکه اگر انسانی بهره ظاهری از دانش داشته، ولی به آن عمل نکند نزد خدا جاهل شمرده میشود، خداوند گروهی از دانشمندان یهود را که میدانستند پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله بر حق است، ولی آن را کتمان میکردند، آنان را به الاغ مانند کرد و فرمود: «مَثَلُ الَّذينَ حُمِّلُوا التَّوْراةَ ثُمَّ لَمْ يَحْمِلُوها كَمَثَلِ الْحِمارِ يَحْمِلُ أَسْفاراً بِئْسَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذينَ كَذَّبُوا بِآياتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمين». (سوره الجمعه، ۵).
«مثَل كسانى كه تورات به آنها داده شده و بدان عمل نمىكنند مَثََل آن خر است كه كتابهايى را حمل مىكند. بد مثَلى است مثَل مردمى كه آيات خدا را دروغ مىشمردهاند. و خدا ستمكاران را هدايت نمىكند».
سعدی سروده است:
علم چندان که بیشتر خوانی چون عمل در تو نیست نادانی
نه محقق بود نه دانشمند چارپایی بر او کتابی چند
از اینرو در دعای امروز از خدا میخواهیم تا ما را به اعمال خوب که از ارکان سرمایه انسان است هدایت فرماید.
پیام دوم: برآورده شدن حاجتها و آرزوها
انسانها دو گونه نیاز دارد، دسته ای از نیازها برای دنیا است و دسته ای برای آخرت، چنانکه در دعای قرآنی آمده است: « رَبَّنا آتِنا فِي الدُّنْيا حَسَنَةً وَ فِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّار». (البقره، ۲۰۱).
«اى پروردگار ما، ما را، هم در دنيا خيرى بخش و هم در آخرت، و ما را از عذاب آتش نگه دار».
ولی در این دعا آمده است «در دنیا به ما خوبی ببخش»، یعنی هر حاجت دنیای خوبی نیست، چنانکه در آیه دیگر فرموده است: « عَسى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئاً وَ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَ عَسى أَنْ تُحِبُّوا شَيْئاً وَ هُوَ شَرٌّ لَكُمْ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ». (البقره، ۲۱۶).
«شايد چيزى را ناخوش بداريد و در آن خير شما باشد و شايد چيزى را دوست داشته باشيد و برايتان ناپسند افتد. خدا مىداند و شما نمىدانيد».
بنا براین در دعاهایمان برای دنیا دقت داشته باشیم تا چیزی را بخواهیم که برای ما خوب بوده و بدی و ناگواری را در پی نداشته باشد، چه بسیارند کسانی که روزی از خدا چیزی را درخواست کردند، ولی زمانی سپری نشد که از خدا خواستند تا آن را از دستشان بگیرد، از اینرو باید بیندیشیم که درخواست دنیایی ما آیا برای ما خوب است یا نه؟ و اگر اندکی تردید داریم از خدا بخواهیم در صورتی که مصلحت میبیند به ما عنایت فرماید، اگرچه – چنانکه در ادامه دعا آمده است – خدا برای دادن نعمت دنیا به ما به دعای ما نیازمند نیست، بلکه این ما هستیم که نیازمند دعاییم و او به آنچه در دلهای ما وجود دارد آگاه است. پیام سوم: صلوات
صلوات انسان بر پیامبر و آل او تلقین جان بر رهروی راه آنان و الگو گرفتن از آنان برای پیمودن راه درست و رسیدن به کمال و دارای فضایل فراوان است که در احادیث پیشوایان معصوم :وارد شده و خداوند با فرمان خود در قرآن آن را بر ما واجب فرموده است: « إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْليما». (سوره الاعراف، ۵۶).
«خدا و فرشتگانش بر پيامبر صلوات مىفرستند. اى كسانى كه ايمان آوردهايد، بر او صلوات فرستيد و سلام كنيد سلامى نيكو».
علی علیه السلام فرمود: «إِذَا كَانَتْ لَكَ إِلَى اللَّه سُبْحَانَه حَاجَةٌ – فَابْدَأْ بِمَسْأَلَةِ الصَّلَاةِ عَلَى رَسُولِه ( ص ) – ثُمَّ سَلْ حَاجَتَكَ – فَإِنَّ اللَّه أَكْرَمُ مِنْ أَنْ يُسْأَلَ حَاجَتَيْنِ – فَيَقْضِيَ إِحْدَاهُمَا ويَمْنَعَ الأُخْرَى». (نهج البلاغه، صبحی، حکمت ۳۶۱).
«آنگاه که نزد خدا نیازی داری با صلوات بر پیامبرش آغاز کن، سپس نیاز خود را بپرس، زیرا خداوند بزرگوارتر از آن است که دو درخواست از او بشود و یکی را برآورده و دیگری را رد کند».
مقصود این است که دعای صلوات بر پیامبر حتما اجابت میشود و آنگاه که پس از صلوات درخواست خود را بگوییم، بزرگواری خدا اقتضا میکند که حاجت ما را نیز برآورده نماید.
ولی این نکته را باید توجه داشته باشیم که صلوات بر آل باید در کنار صلوات بر پیامبر قرار بگیرد، این موضوع چیزی است که در اخبار متواتر سنی و شیعه وارد شده است، چنانکه در صحيح بخارى با سندى از كعب بن عُجَره نقل شده است كه از پيامبر (ص) در باره چگونگى صلوات پرسيدند، او (ص) در پاسخ فرمود: بگوييد «اللهمّ صَلِّ علَى مُحَمَّدٍ وَ عَلى آلِ مُحَمَّدٍ كَما صَلَّيْتَ عَلى اِبْراهيمَ وَ عَلى آلِ اِبْراهيمَ، اِنَّكَ حَميدٌ مَجيدٌ، اَللّهُمَّ بارِكْ عَلى مُحَمَّدٍ وَ عَلى آلِ مُحَمَّدٍ كَما بارَكْتَ عَلى اِبْراهيمَ وَ عَلى آلِ اِبْراهيمَ اِنَّكَ حَميدٌ مَجيدٌ».(صحيح بخارى، ج:۶، ص:۳۱ – ۳۲، ح:۴۷۹۷ و تفاوتى ناچيز حديث:۴۷۹۸ و سنن ابى داود، ج:۱، كتاب الصلاة، باب الصلاة على النبىّ بعد التشهّد، ص:۲۵۵، ح:۹۷۶ و محب طبرى در مختصر ذخائر العقبى، ص:۳۳)..
از اینرو در آخر دعای امروز پس از اینکه خدا را با وصف «دانا به دلهای جهانیان» میستاییم از او صلوات و درود بر پیامبر و آل او را درخواست می‌کنیم.
دعای روز هيجدهم
«اللَّهُمَّ نَبِّهْنِي فِيه لِبَرَكَاتِ أَسْحَارِه ونَوِّرْ فِيه قَلْبِي بِضِيَاءِ أَنْوَارِه وخُذْ بِكُلِّ أَعْضَائِي إِلَى اتِّبَاعِ آثَارِه بِنُورِكَ يَا مُنَوِّرَ قُلُوبِ الْعَارِفِينَ».
ترجمه: «خدایا مرا در این ماه به برکتهای سحرهای آن آگاه فرما و دل مرا به نورانیت نورهای آن روشن گردان و هر یک از اندامهایم را برای پیروی از آثار آن در اختیار خودت قرار بده، ای روشنی بخش دلهای عارفان».
پیام اول: برکات ماه رمضان
برکات معنوی و روحانی ماه رمضان بسیار فراوان است، به ویژه نمازها، قرائت آیات قرآن، مناجاتها، دعاها و راز و نیازهای عارفانه هنگام سحرها که از ارزش به سزایی برخوردار است، که مهمترین آن برکتها نزدیک شدن به خدا و قرار گرفتن در زمره مقربان خدا است و خدا برای آنان وعده بهترین زندگی آخرت را داده و فرموده است: «فَأَمَّا إِنْ كانَ مِنَ الْمُقَرَّبين * فَرَوْحٌ وَ رَيْحانٌ وَ جَنَّةُ نَعيم». (الواقعه، ۸۸ – ۸۹).
«اما اگر از مقربان باشد، براى اوست آسايش و روزى و بهشت پرنعمت».
این قرب الهی برای هر کس فراهم گردد دل را صفا و صیقلی داده و زنگارهای آن را میزداید و بسان آینه صاف و جایگاه جلوه نور خدایی میشود، از اینرو در دعای امروز از خدا میخواهیم تا ما را از برکات سحرهای این ماه آگاه فرماید.
پیام دوم: نورهای ماه رمضان
نورهای ماه رمضان یا عبارت دیگر برکتهای آن است، و یا آثار و نتایج آن برکات، یعنی آثار دنیایی و آخرتی نمازها، دعاها و راز و نیازهای سحرگاهان است، که انسان با رسیدن به مقام قرب الهی برای انواع پاداش دنیایی و آخرتی مهیا شده از سوی خدا شایستگی پیدا میکند.
پیام سوم: آثار ماه رمضان
شاید مقصود از آثار دعاهای مأثور، یعنی دعاهای نقل شده از معصومین علیهم السلام باشد، مانند دعای ابو حمزه ثمالی که از امام زین العابدین علیه السلام نقل شده و زمان خواندن آن سحرهای ماه رمضان است و نیز برخی از مناجاتهای وارد شده برای این ماه، و ممکن است مقصود وظایفی باشد که در این ماه برای ما مقرر شده است، همانند روزه، نماز، رسیدگی به مستمندان و اطعام به نیازمندان و جز اینها.
و در پایان دعای امروز خدا را با وصف «روشنی بخش دلهای عارفان» میستاییم، چنانکه در قرآن می‌خوانیم: «اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكاةٍ فيها مِصْباحٌ الْمِصْباحُ في زُجاجَةٍ الزُّجاجَةُ كَأَنَّها كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لا شَرْقِيَّةٍ وَ لا غَرْبِيَّةٍ يَكادُ زَيْتُها يُضيءُ وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نارٌ نُورٌ عَلى نُورٍ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشاءُ وَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثالَ لِلنَّاسِ وَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَليم»؟. (سوره النور، ۳۵).
«خدا نور آسمانها و زمين است. مَثََل نور او چون چراغدانى است كه در آن چراغى باشد، آن چراغ درون آبگينهاى و آن آبگينه چون ستارهاى درخشنده. از روغن درخت پربركت زيتون كه نه خاورى است و نه باخترى افروخته باشد. روغنش روشنى بخشد هر چند آتش بدان نرسيده باشد. نورى افزون بر نور ديگر. خدا هر كس را كه بخواهد بدان نور راه مىنمايد و براى مردم مثَلها مىآورد، زيرا بر هر چيزى آگاه است».
دعای روز نوزدهم
«اللَّهُمَّ وَفِّرْ فِيه حَظِّي مِنْ بَرَكَاتِه وسَهِّلْ سَبِيلِي إِلَى خَيْرَاتِه ولا تَحْرِمْنِي قَبُولَ حَسَنَاتِه يَا هَادِيا إِلَى الْحَقِّ الْمُبِينِ».
ترجمه: «خدایا در این ماه بهره ام از برکات آن فزون فرما و راه مرا برای کارهای خوب آن آسان گردان و از پذیرفتن اعمال خوبم در این ماه مرا محروم مگردان، ای راهنما به حقیقت آشکار».
پیام اول: افزایش برکات ماه رمضان
در دعای روز هیجدهم بیان شد که برکات و آثار ماه مبارک رمضان فراوان است، ولی ار آنجا که انسان طبیعت فزونخواهی دارد، برخی از مردم از آن برای دنیاگرایی بهره میبرند؛ ولی این خصوصیت در امور معنوی مطلوب و پسندیده است، چنانکه خداوند نیز از آفرینش این ویژگی در انسان هدف والا و مقدس داشته است، تا انسانها برای پیشرفت و کمالات و معنویات خود از طبیعت فزونخواهی خود استفاده نمایند، تا آنجا که در دعای امروز وفور بهره گیری از برکات ماه رمضان را از خدا میخواهیم.
پیام دوم: کارهای خوب
کارهای خیر در دنیا فراوان و گوناگون است، و در قرآن کریم و روایات پیشوایان معصوم :بیان گردیده است، از نماز، روزه، نیایش به درگاه خدا تا انفاق به مستمندان و دستگیری از نیازمندان، امر به معروف و نهی از منکر و جز آن.
ولی انجام دادن این خیرات گاهی برای انسان دشوار و طاقت فرسا است، به ویژه آنچه نیازمند صرف مال و گذشت از دنیا باشد، در اینگونه موارد راه هایی وجود دارد که موجب انجام دادن آسان کارهای خوب و پسندیده میشود، مانند توجه به مرگی که هیچ انسانی را از آن گریزی نیست و توجه به نعمتها و پداشهای خدا در آخرت، چنانکه امام علی علیه السلام به ما سفارش میکند: « أَلَا فَاذْكُرُوا هَاذِمَ اللَّذَّاتِ – ومُنَغِّصَ الشَّهَوَاتِ – وقَاطِعَ الأُمْنِيَاتِ – عِنْدَ الْمُسَاوَرَةِ لِلأَعْمَالِ الْقَبِيحَةِ – واسْتَعِينُوا اللَّه عَلَى أَدَاءِ وَاجِبِ حَقِّه – ومَا لَا يُحْصَى مِنْ أَعْدَادِ نِعَمِه وإِحْسَانِه». (نهج البلاغه، صبحی، قسمت آخر خطبه ۹۹).
«ای مردم به یاد از بین برنده لذتها و ناقص کننده شهوتها و از بین برنده آرزوها باشید، در آن هنگام که کارهای زشت را میبینید، و از خدا برای ادای حق واجبش و نعمتها و احسانهای بی شماری که آماده کرده است کمک بگیرید».
سعدی سروده است:
بکوش امروز تا گندم بکاری که فردا بر جوی قادر نباشی
پیش از آن کن حساب خود که ترا دیگری در حسابت گیرد سخت
و سرانجام برای آسان شدن راه های انجام کارهای خیر از همه مهمتر از خدا یاری بخواهیم.
پیام سوم: قبول حسنات
انسان هر اندازه کارهای خوب داشته باشد نمیتواند در پیشگاه خدا به عنوان دستمزد خود را طلبکار بداند، زیرا همه کارهای خوبی که از انسانی سر بزند در برابر نعمتهای فراوانی که خدا به او داده است کمترین سپاسگزاری از او شمرده میشود، مگر اینکه صاحب اصلی نعمت تفضل نموده و آن کارهای خوب را از او بپذیرد؛ از این رو در دعای امروز از خدا میخواهیم تا از پذیرفتن کارهای خوب انجام گرفته از ما در این ماه ما را محروم نگرداند.
و در پایان دعای امروز خدا را با وصف «هدایتگر به حق آشکار» میستاییم.
دعای روز بيستم
«اللَّهُمَّ افْتَحْ لِي فِيه أَبْوَابَ الْجِنَانِ وأَغْلِقْ عَنِّي فِيه أَبْوَابَ النِّيرَانِ ووَفِّقْنِي فِيه لِتِلاوَةِ الْقُرْآنِ يَا مُنْزِلَ السَّكِينَةِ فِي قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ».
ترجمه: «خدایا در این ماه دربهای بهشت را به روی من بگشای و دربهای آتش دوزخ را بر روی من ببند و مرا توفیق تلاوت قرآن عطا فرما، ای فرو فرستنده آرامش در دلهای مؤمنان».
پیام اول: بهشت و دوزخ
«جنت»، بوستان پوشیده از درحت را گویند، بهشت را جنت میگویند یا از جهت تشبیه به باغ و بوستان روی زمین – اگرچه فاصله دوری میان آن دو وجود دارد و یا به این جهت که پوشیده از نعمت است. (راغب، مفردات قرآن، ص ۲۰۴).
در آیات متعدد قرآن بهشت آخرت توصیف شده است: «جَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقينَ». (آل عمران، ۱۳۳).
«بهشتی که پهنای آن به اندازه پهنای آسمانها و زمین است و برای تقوا پیشگان آماده شده است».
علی علیه السلام در وصف بهشت فرموده است: «دَرَجَاتٌ مُتَفَاضِلَاتٌ ومَنَازِلُ مُتَفَاوِتَاتٌ – لَا يَنْقَطِعُ نَعِيمُهَا ولَا يَظْعَنُ مُقِيمُهَا – ولَا يَهْرَمُ خَالِدُهَا ولَا يَبْأَسُ سَاكِنُهَا». (نهج البلاغه، صبحی، آخر خطبه ۸۵).
«بهشت دارای درجات مختلف و منزلهای متفاوت است، نعمتهای آن منقطع نمیشود و ماننده در آن تضعیف نمیشود و کسی که در آن جاودانه میماند پیر نمیشود و ساکن آن نیازمند نمی‌گردد».
بهشتیان
علی علیه السلام در باره کسانی که به بهشت می‌روند گفته است: ِ… فَإِنَّ التَّقْوَى فِي الْيَوْمِ الْحِرْزُ والْجُنَّةُ – وفِي غَدٍ الطَّرِيقُ إِلَى الْجَنَّةِ». (نهج البلاغه، صبحی، قسمتی از خطبه ۱۹۱).
«… تقوا برای امروز حافظ و سِپَر و برای فردا راه به سوی بهشت است».
و « وإِنَّمَا الأَئِمَّةُ قُوَّامُ اللَّه عَلَى خَلْقِه – وعُرَفَاؤُه عَلَى عِبَادِه – ولَا يَدْخُلُ الْجَنَّةَ إِلَّا مَنْ عَرَفَهُمْ وعَرَفُوه – ولَا يَدْخُلُ النَّارَ إِلَّا مَنْ أَنْكَرَهُمْ وأَنْكَرُوه». (نهج البلاغه، صبحی، قسمتی از خطبه ۱۵۲).
«و همانا امامان قیام کنندگان از سوی خدا بر خلقش و نگهبانان او بر بندگانش هستند، به بهشت داخل نمیشود جز کسی که آنان را بشناسد و آنان او را بشناسند و به دوزخ نمی رود جز کسی که آنان را نشناسد و آنان او را نشناسند».
علی (ع) از پیامبر (ص) نقل کرده است که همواره می‌فرمود: « فَإِنَّ رَسُولَ اللَّه ( ص ) كَانَ يَقُولُ – إِنَّ الْجَنَّةَ حُفَّتْ بِالْمَكَارِه – وإِنَّ النَّارَ حُفَّتْ بِالشَّهَوَاتِ». نهج البلاغه، صبحی، خطبه ۱۷۶. (نهج البلاغه، صبحی، خطبه ۱۷۶).
«بهشت با ناگواریها و دوزخ با شهوتها پیچانده شده است».
علی علیه السلام فرمود: . « الْجَنَّةُ تَحْتَ أَطْرَافِ الْعَوَالِي». (نهج البلاغه، صبحی، خطبه ۱۲۴).
«بهشت در سایه نیزه ها است».
غفلت طالبان بهشت:
علی علیه السلام فرمود: « أَلَا وإِنِّي لَمْ أَرَ كَالْجَنَّةِ نَامَ طَالِبُهَا ولَا كَالنَّارِ نَامَ هَارِبُهَا». (نهج البلاغه، صبحی، قسمتی از خطبه ۲۸).
«آگاه باشید من چیزی مانند بهشت را ندیدم که جویای آن به خواب رفته و چیزی مانند آتش دوزخ را ندیدم که فرار کننده از آن به خواب رفته باشد».
در دعای امروز از خدا میخواهیم تا دربهای بهشت را به روی ما گشوده و دربهای دوزخ را به روی ما ببندد.
پیام دوم: تلاوت قرآن
در دعای روز اول ماه رمضان از خدا درخواست کردیم تا ما را توفیق تلاوت آیات قرآن عنایت کند، در دعای امروز نیز این دعا را به درگاه خدا داریم.
پیام سوم: آرامش
«سکینه» به معنای وقار، آرامش و متانت است (بستانی، فرهنگ الجدی، ص ۳۹۲).
و خدا در قرآن فرمود: «هُوَ الَّذي أَنْزَلَ السَّكينَةَ في قُلُوبِ الْمُؤْمِنينَ لِيَزْدادُوا إيماناً مَعَ إيمانِهِمْ». (سوره الفتح، ۴).
«اوست كه بر دلهاى مؤمنان آرامش فرستاد تا بر ايمانشان پيوسته بيفزايد».
در پایان دعای امروز خدا را با وصف «آرامش بخش دلهای مؤمنان» ستایش می‌کنیم.
