پرسش
کلیپی برایم فرستادند که در آن ثواب گریه بر حسین علیه السلام آمده و اینکه هرکس یک قطره اشک برای امام حسین علیه السلام بریزد و یا حالت گزیه بگیرد خداوند همه گناهان او را می آمرزد. مثل این حدیث سوالهای زیادی در ذهن ایجاد میکند.
پاسخ:
باسمه تعالی
روایات در باره پاداش گریه بر حسین علیه السلام فراوان است که ابن قولویه آنها را در باب ۳۲ با عنوان (ثواب من بکی علی الحسین بن علی (ع)) گرد آورده و یکی از آنها چنین است:
«حدثني محمد بن جعفر الرزاز، عن خاله محمد بن الحسين الزيات، عن محمد بن إسماعيل، عن صالح بن عقبة، عن أبي هارون المكفوف، قال: قال أبو عبد الله (عليه السلام) في حديث طويل له: ومن ذكر الحسين (عليه السلام) عنده فخرج من عينيه من الدموع مقدار جناح ذباب، كان ثوابه على الله عز وجل، ولم يرض له بدون الجنة». [قمى، ابن قولویه، ابو القاسم، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، ص ۲۰۲، مؤسسة نشر الفقاهة، قم، ۱۴۱۷ ه ق].
امام صادق علیه السلام در حدیثی طولانی – از جمله – فرمود: «کسی که نزد او از حسین (علیه السلام) نام برده شود و از دو چشم او به میزان بال مگسی اشک جاری گردد پاداش او بر عهده خدا است و بدون بهشت برای او رضایت نمی‌دهد».
مفصود از لفظ (من) موصوله که در فارسی به (کسی که) یا (هر کس) ترجمه میشود مطلق نیست و اینگونه نیست که مشرک و کافر و منافق و انسان فاسدی که توبه نکرده باشد را نیز شامل شود، بلکه باید زمان و مکان صدور روایت را در نظر گرفت، روایت ناظر به گریه مؤمنان با شرایط غقران گناه و تاثیر جدی گریه خالصانه بر حسین علیه السلام در قبول توبه است.
نظیر آیه قرآن (الَّذينَ يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ في سَبيلِ اللَّهِ ثُمَّ لا يُتْبِعُونَ ما أَنْفَقُوا مَنًّا وَ لا أَذىً لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُون) [بقره: ۲۶۲]. «آنان كه مالشان را در راه خدا انفاق كنند و در پى انفاق منّتى نگذارده و آزارى نكنند، آنها را پاداش نيكو نزد خدا خواهد بود و از هيچ پيشامدى بيمناك نباشند و هرگز اندوهناك نخواهند بود»
در این آیه نیز ظاهرا به صورت مطلق برای هر انفاق کننده در راه خدا که به دنبال ان منت و ازار بر انفاق شونده نباشند وعده پاداش الهی و نترسیدن و اندوه نداشتن در روز قیامت را وعده داده است.
در این آیه نیز هم ممکن است کسی بپرسد: آیا برای آمرزش گناه این انفاق کننده ایمان درست و عمل صالح و اخلاص در اعمال شرط نیست؟
پاسخ همان است که در باره پاداش گریه بر حسین علیه السلام گفتم از اینکه:
آیه شریفه را با توجه به آیات دیگر قرآن باید در نظر بگیریم که ایمان درست و عمل صالح و توبه واقعی از گناهان لازم است ولی با توجه به شرایط دیگر ذکر شده برای غفران گناه در آیات دیگر، انفاق تاثیر فراوان و جدی و سریع در آمرزش گناهان و پاداش الهی دارد.
در روایات ثواب فراوان گریه بر حسین علیه السلام نیز باید توجه شود که در جمع شیعیان مؤمن مخلص و با توجه به شرایط دیگر پذیرش توبه و آمرزش گناهان که در ایات قرآن و روایات ذکر شده صادر شده است.
سؤال: اگر توبه واقعی با شرایطش برای آمرزش گناهان کافی است نیازی به انفاق در راه خدا و یا گریه بر حسین علیه السلام نیست.
پاسخ: توبه واقعی در صورتی کافی است که انسان به قبولی اعمال خود یقین داشته باشد، و انسان مؤمن نمی تواند به قبولی اعمال خود از سوی خدا یقین داشته اشد،؛ از اینرو در آمرزش کناهان توسل به اولیای الهی تاثیر فراوان و کامل دارد، چنانکه فرزندان یعقوب علیه السلام با اینکه مورد عفو و بخشش یوسف و پدرشان یعقوب علیهما السلام قرار گرفته بودند، برای آمرزش گناه خود توبه خود را کافی ندانسته و از پدر خود نیز درخواست کردند تا برای آنان در پیشگاه خدا استغفار نماید و یعقوب علیه السلام درخواستشان را پذیرفت و گفت (فردا برایتان در پیشگاه پبروردگارم استغفار میکنم) [یوسف:۹۸].
گریه خالصانه بر حسین علیه السلام اگر برخاسته از عقده های درونی و برای خواسته های دنیایی نباشد و تنها برای مظلومیت او باشد نقش توسل به اولیای خدا را دارد.
ضمنا (اولا) توبه و استغفار و انفاق در راه خدا و گریه بر حسین علیه السلام تنها می تواند گناهانی که حق الله باشد را پاداش بدهد، اما در مورد حق الناس نقشی ندارد، در مورد حق الناس رضایت کسانی که به آنان ستم وارد شده و یا حقی از آنان پایمال شده است باید به هر طریقی فراهم گردد و (ثانیا) گریه بر حسین علیه السلام با شرایطش گناهان گذشته انسان را که حق الله باشد مورد عفو قرار می دهد، نه گناهان آینده را، از اینرو بر انسان توبه کننده و گریه کننده بر حسین علیه السلام لازم است در ادامه زندگی خود از ارتکاب گناه خودداری نماید
